Regularne smarowanie jest kluczowe dla utrzymania ich w optymalnym stanie. W tym artykule skupimy się na smarowaniu nart biegowych na zimno, które jest prostą i skuteczną metodą konserwacji ślizgu. Dlaczego smarować, jak często smarować narty biegowe, czym smarować i jak to robić. Odpowiadamy na te oraz inne pytania i wątpliwości.

Niemal wszystkie na świecie narty, także narty biegowe wymagają smarowania na tzw. poślizg (nie dotyczy to jedynie nart biegowych z Nanogrip). Tę czynność głównie wykonujemy w celu konserwacji ślizgów. Bez odpowiedniego smaru ślizgi utleniają się i wysychają. Tracą swoje właściwości, słowem: niszczą się. Dokładnie to zagadnienie omówiliśmy w tekście Dlaczego trzeba smarować narty biegowe?

Ten przewodnik powstał dla osób początkujących i mniej zorientowanych w tematyce serwisu biegówek. Dlatego w artykule poruszamy zagadnienia związane ze smarowaniem ślizgów w celu ich zabezpieczenia przed degradacją. Nie omawiamy tu smarowania zawodniczego, którego celem jest przyspieszenie jazdy.

Dlaczego warto smarować narty biegowe na zimno?

Smarowanie na poślizg można wykonywać na gorąco (z użyciem żelazka narciarskiego) i na zimno. Każda z tych metod ma swoje wady i zalety. O ile smarowanie na gorąco jest skuteczniejsze i lepiej służy ślizgom nart, to wykonywanie tej czynności na zimno jest znacznie łatwiejsze, wymaga mniej narzędzi i czasu. Ta metoda jest bardziej przystępna dla większości narciarzy, zwłaszcza tych z mniejszym doświadczeniem.

Smarowanie na zimno służy:

• Ochronie ślizgu - zapobiega utlenianiu i wysychaniu materiału, które prowadzą do jego uszkodzeń.
• Utrzymaniu płynności jazdy - zabezpieczony ślizg zapewnia lepszy poślizg i kontrolę nad nartami.
• Przedłużeniu żywotności nart - regularna konserwacja minimalizuje zużycie i chroni przed czynnikami zewnętrznymi.

• Po każdym dniu na śniegu - smarowanie po każdym użyciu zapewni optymalną ochronę.
• Przed dłuższym przechowywaniem - jeśli planujesz przerwę w użytkowaniu nart, nałóż warstwę smaru, aby zabezpieczyć ślizg przed wysychaniem. Choć narty na okres między sezonami powinno smarować się metodą na gorąco, lepiej posmarować na zimno, niż wcale.
• W przypadku zauważalnego pogorszenia poślizgu - jeśli odczuwasz zwiększony opór podczas jazdy, może to być sygnał, że narty wymagają ponownego smarowania.

Niezbędne narzędzia i środki do smarowania nart biegowych na zimno

Aby skutecznie przeprowadzić proces smarowania nart biegowych bez użycia żelazka, warto zaopatrzyć się w następujące akcesoria:

• Szczotki do czyszczenia ślizgu. Najlepiej sprawdzają się szczotki z włosiem mosiężnym (czasami miedzianym, czy z brązu) lub nylonowym, które skutecznie usuwają brud i pozostałości starego smaru. Szczotki nylonowej użyjemy też na końcu, po smarowaniu. Mamy na myśli specjalne szczotki narciarskie, zamienniki nie spełnią swojej funkcji.
  Zobacz szczotki do nart biegowych dostępne w naszym sklepie.
• Środki czyszczące. Specjalistyczne zmywacze do ślizgów (nie mylić ze zmywaczami do smarów odbiciowych) pomagają w dokładnym oczyszczeniu powierzchni przed nałożeniem nowego smaru. Zobacz zmywacze do ślizgów oferowane w naszym sklepie.
• Smary na zimno. Dostępne w różnych formach, takich jak płyny, pasty czy kostki. Wybór zależy od indywidualnych preferencji. Zobacz smary do nart biegowych na zimno w naszym sklepie.
• Korek naturalny. Używany do równomiernego rozprowadzenia smaru, wytworzenia ciepła i wtarcia smaru w ślizg. Zobacz korki naturalne w ofercie biegowkowy.pl.

Rodzaje smarów na zimno

Na rynku dostępne są różne formy smarów na zimno, z których każda ma swoje unikalne cechy i zastosowania. Warto wybierać smary przeznaczone do panujących warunków - temperatury powietrza, czy śniegu, wilgotności powietrza, czy rodzaju śniegu. Smary uniwersalne, na wszystkie warunki, nie będą tak skuteczne, jak smary stworzone do określonej pogody i śniegu.

• Smar w płynie - łatwy w aplikacji, idealny dla narciarzy poszukujących szybkiego rozwiązania. Smary płynne szybko schną i są wygodne w użyciu, jednak w wypadku tanich preparatów ich trwałość może być krótsza w porównaniu do innych form.
• Smar w paście. Gęstsza konsystencja zapewnia dłuższą trwałość niż smary płynne. Aplikacja wymaga dokładniejszego rozprowadzenia i polerowania, ale efekt utrzymuje się dłużej.
• Smar w kostce (stały). Tradycyjna forma smaru, która może być aplikowana na zimno poprzez pocieranie kostką o ślizg narty. Następnie smar jest rozprowadzany i polerowany za pomocą korka lub filcu. Ta metoda zapewnia dobrą trwałość, jak na smary aplikowane na zimno.

Wybór odpowiedniego rodzaju smaru zależy od indywidualnych potrzeb, warunków śniegowych oraz oczekiwań dotyczących trwałości i łatwości aplikacji.

Krok po kroku: Proces smarowania nart biegowych na zimno

Prawidłowe smarowanie nart na zimno składa się z kilku kluczowych etapów, które zapewniają optymalne właściwości ślizgowe oraz ochronę ślizgu. Uwaga! Narty biegowe należy smarować w temperaturze pokojowej.

Czyszczenie ślizgu

• Jaką szczotką?
  • Szczotka miedziana (czasami brązowa, mosiężna) lub szczotka combi (w połowie nylonowa) – najlepiej sprawdza się do pierwszego etapu czyszczenia. Włókna miękkiego metalu skutecznie usuwają brud i otwierają pory ślizgu.
  • Alternatywnie szczotka nylonowa o twardym włosiu – jeśli nie masz szczotki z metalu kolorowego, użyj twardej szczotki nylonowej.
• Jak szczotkować?
  • Wykonuj długie, energiczne pociągnięcia w jednym kierunku – od czubów do piętek narty.
  • Nie naciskaj zbyt mocno, aby nie uszkodzić ślizgu. Wystarczy kilka (5–10) równomiernych przejść po całej długości narty. Nie szczotkuj łuski lub foki.
  • Po zakończeniu szczotkowania przetrzyj ślizg czystą ściereczką, aby usunąć luźne cząstki brudu.

2. Czyszczenie środkiem do mycia ślizgu

Płyny do czyszczenia ślizgu usuwają resztki starych smarów i drobinki brudu, które wniknęły głębiej w strukturę narty. Ważne jest, aby używać odpowiednich preparatów – specjalnie przeznaczonych do tego środków do czyszczenia ślizgów nart biegowych. 

Uwaga! Nie używaj rozpuszczalników typu aceton czy benzyna ekstrakcyjna! Wysuszą ślizg i mogą trwale go uszkodzić. Uwaga! Nie używaj zmywaczy do smarów odbiciowych, są zbyt agresywne dla części jezdnej ślizgu.

• Jak czyścić ślizg płynem?
  1. Nanieś niewielką ilość środka do czyszczenia ślizgów nart biegowych na czystą, niestrzępiącą się ściereczkę lub papierowy ręcznik. Polecamy specjalne ścierki do czyszczenia ślizgów nart.
  2. Przetrzyj ślizg wzdłuż jego długości – od przodu do tyłu.
  3. Pozostaw ślizg do wyschnięcia na około 5–10 minut w temperaturze pokojowej.
  4. Po odparowaniu środka jeszcze raz przetrzyj ślizg suchą ściereczką.

3. Wyszczotkowanie ślizgu po czyszczeniu płynem

Po zastosowaniu środka czyszczącego warto dodatkowo przeszczotkować ślizg, aby usunąć resztki środka i otworzyć pory w strukturze narty.

• Jaką szczotką?
  • Szczotka nylonowa (twarda lub średnio twarda) – dobrze sprawdza się do tego etapu.
  • Jeśli masz dostęp, to szczotka miedziana lub szczotka combi może być użyta ponownie, ale z delikatniejszym naciskiem niż na początku.
• Jak szczotkować?
  • Wykonuj szybkie, pewne ruchy. Jeśli używasz szczotki metalowej, przesuwaj ją wzdłuż ślizgu – od czubów do piętek. Szczotką nylonową możesz czyścić ślizgi w obie strony.
  • Nie dociskaj zbyt mocno – celem jest usunięcie resztek środka czyszczącego, a nie mechaniczne szlifowanie ślizgu.
  • Szczotkuj przez około 10–15 pociągnięć na każdą część narty.

4. Ślizg jest gotowy do smarowania!

Po wykonaniu tych kroków masz czysty i otwarty ślizg, który dobrze przyjmie smar na zimno. Następnym krokiem jest aplikacja smaru.

Nakładanie smaru

Sposób aplikacji zależy od rodzaju smaru.

• Wstrząśnij buteleczką przed użyciem i wymieszaj substancję.
• Nanieś cienką warstwę na ślizg narty – albo poprzez aplikator, albo spryskując, w zależności od tego jakim smarem dysponujesz.
• Odczekaj zgodnie z zaleceniami producenta (zwykle 5–15 minut) w temperaturze pokojowej, aż smar się wchłonie i odparuje nadmiar rozpuszczalników.
• Przejdź do wcierania korkiem (opcjonalnie) lub od razu do polerowania szczotką.

Smar w paście

1. Nałóż niewielką ilość pasty na ślizg.
2. Rozprowadź równomiernie na całej powierzchni ślizgu przy pomocy gąbki, aplikatora lub ściereczki.
3. Poczekaj kilka minut, aż pasta wsiąknie w strukturę ślizgu.
4. Wcieraj korkiem, a następnie szczotkuj.

Smar w kostce (twardy smar na zimno)

1. Pocieraj smarem po ślizgu, aby pokryć całą jego powierzchnię cienką warstwą.
2. Wcieraj smar w ślizg korkiem, aby lepiej się wchłonął.
3. Wypoleruj szczotką, aby uzyskać gładką powierzchnię.

Wcieranie smaru korkiem – dlaczego jest ważne?

Korek pomaga wprasować smar w strukturę ślizgu nart biegowych i wygładzić jego powierzchnię. Pocieranie wytwarza ciepło, dzięki czemu pory w ślizgu rozszerzają się. Dzięki korkowaniu smar wnika głębiej i lepiej wiąże się ze ślizgiem, a to zwiększa jego trwałość. Korkowanie może nawet dwukrotnie wydłużyć utrzymanie się smaru w ślizgu.

• Jaki korek wybrać?
  1. Korek naturalny – nadaje się do wszystkich rodzajów smarów na zimno, zwłaszcza tych w paście i kostce.
  2. Korek z filcem – stosowany głównie do finalnego polerowania po wcieraniu.
• Jak wcierać smar korkiem?
  1. Wykonuj szybkie, energiczne ruchy - tam i z powrotem - od czubów do piętek nart.
  2. Dociskaj umiarkowanie, ale na tyle mocno, aby smar rozgrzał się od tarcia i wniknął w ślizg.
  3. Powtarzaj ruchy kilkukrotnie (zwykle 10–20 razy w jednym miejscu), aż smar stanie się bardziej płynny i równomiernie rozprowadzony.

Wcieranie smaru korkiem jest szczególnie ważne w przypadku smaru w kostce, ponieważ bez niego smar nie będzie mógł w ogóle zadziałać.

Ostateczne szczotkowanie – klucz do uzyskania idealnego poślizgu

Po nałożeniu i wtarciu smaru należy wykonać szczotkowanie końcowe, aby:

• Usunąć nadmiar smaru, który nie wniknął w ślizg.
• Wygładzić powierzchnię ślizgu, aby zredukować opór tarcia.
• Otworzyć strukturę ślizgu, co poprawia odprowadzanie wody i śniegu.

Jaką szczotką wykonać polerowanie?

• Szczotka nylonowa (średnia lub miękka) – najlepsza do polerowania smaru na zimno.
• Korek z filcem – jeśli masz taki korek, możesz dodatkowo wypolerować ślizg filcem.

Jak szczotkować?

• Szczotkuj ślizg długimi, równomiernymi ruchami w jednym kierunku – od przodu do tyłu narty.
• Nie dociskaj zbyt mocno – celem jest wygładzenie ślizgu, a nie ścieranie smaru.
• Powtórz szczotkowanie kilkukrotnie (3-5 przejść szczotką), aż ślizg będzie miał gładką, lekko błyszczącą powierzchnię.

Po tym etapie narty są gotowe do jazdy!

Trwałość smarowania na zimno – na ile kilometrów wystarczy?

Trwałość smarowania na zimno zależy od rodzaju użytego smaru oraz warunków, w jakich odbywa się jazda.

• Smar w płynie – najmniej trwały, wystarcza zwykle na 10–20 km, przy bardzo sprzyjających warunkach na 30 km. 
• Smar w paście – wytrzymuje nieco dłużej, zazwyczaj 20–40 km, zwłaszcza jeśli został dobrze wtarty i wypolerowany.
• Smar w kostce (twardy smar parafinowy na zimno) – najbardziej trwały w tej kategorii, pozwala na przejechanie nawet powyżej 40 km przed kolejną aplikacją, ale wymaga starannego wcierania i polerowania.

Warto pamiętać, że intensywność ścierania smaru zależy także od rodzaju śniegu – na świeżym, miękkim śniegu smar utrzymuje się dłużej, natomiast na śniegu agresywnym, zlodowaciałym lub zanieczyszczonym piaskiem i igliwiem znika znacznie szybciej.

• Trwałość – smarowanie na gorąco utrzymuje się na ślizgu kilkukrotnie dłużej niż smarowanie na zimno, często nawet na 100 km, podczas gdy smary na zimno ścierają się znacznie szybciej.
• Jakość poślizgu – smarowanie na gorąco zapewnia lepszy poślizg, szczególnie na twardszym i bardziej wymagającym śniegu. Smary na zimno poprawiają poślizg, ale ich efektywność szybko spada.
• Ochrona ślizgu – parafina wprasowana żelazkiem lepiej zabezpiecza ślizg przed wysychaniem i uszkodzeniami. Smary na zimno również działają konserwująco, ale w mniejszym stopniu.

Podsumowanie

Smarowanie na zimno jest przydatnym rozwiązaniem doraźnym – można je stosować w sytuacjach, gdy nie ma czasu lub możliwości przeprowadzenia smarowania na gorąco albo oddania nart do serwisu. Jednak w dłuższej perspektywie warto regularnie przeprowadzać smarowanie na gorąco, ponieważ jest ono bardziej trwałe, efektywne i lepiej zabezpiecza ślizgi nart. Pamiętaj: regularne smarowanie nart nie tylko poprawia komfort jazdy, ale także przedłuża ich żywotność i utrzymuje ślizg w dobrej kondycji. Warto więc poświęcić kilka minut na odpowiednie przygotowanie nart biegowych przed każdym wyjściem na biegówki!