Smarowanie nart biegowych to podstawa utrzymania sprzętu w dobrej kondycji, zapobiegania procesom utleniania i wysychania ślizgu, a w konsekwencji jego bezpowrotnego zniszczenia. Omawiamy dlaczego smarowanie nart jest niezbędne, jakie są rodzaje smarów na poślizg, jak często smarować narty biegowe i jakie są różnice pomiędzy smarowaniem na gorąco i zimno.

Dlaczego smarowanie nart biegowych na poślizg jest niezbędne?

Smarowanie na poślizg w nartach biegowych może mieć różne funkcje. Najczęściej jego efekty kojarzą się ze zmniejszeniem tarcia i przyspieszeniem poślizgu narty. Na tym zależy głównie sportowcom. W tym tekście pominiemy jednak ten aspekt i skupimy się na smarowaniu nart biegowych w celu zachowania dobrej kondycji ślizgów. Tego wymagają każde narty, także turystyczne. Nie dotyczy to jednak nart biegowych ze ślizgami Nanogrip. W tym tekście omawiamy jednak tradycyjnie zbudowane “deski”. A takich na rynku jest przytłaczająca większość.

• Niska absorpcja wody: Zapobiega nasiąkaniu śniegiem i wilgocią, co utrzymuje niskie tarcie.
• Duża odporność na ścieranie: Chroni ślizg przed zużyciem podczas jazdy.
• Łatwa wchłanialność smarów: Struktura materiału pozwala na lepsze zatrzymywanie smaru, co przekłada się na lepszy poślizg.

Niestety, tworzywo UHMWPE jest podatne na dwa kluczowe procesy degradacyjne: utlenianie i wysychanie.

Utlenianie ślizgu – główny wróg nart

Utlenianie zachodzi pod wpływem promieniowania UV i kontaktu z powietrzem. Objawia się:

• Matowieniem ślizgu, co zmniejsza zdolność nart do poślizgu.
• Powstawaniem mikroporów, które zwiększają tarcie i utrudniają równomierne wchłanianie smaru.
• Zwiększoną kruchością, która czyni ślizg bardziej podatnym na uszkodzenia.

Bez regularnego smarowania utleniony ślizg szybko traci swoje właściwości, co prowadzi do jego degradacji i obniżenia wydajności jazdy. 

Wysuszanie ślizgu – niewidzialne zagrożenie

Wysuszanie polega na stopniowej utracie wewnętrznej wilgoci i olejków w ślizgu. Skutki tego procesu to:

• Szorstka, chropowata powierzchnia.
• Szybsze zużywanie się smaru.
• Podatność na zabrudzenia i zanieczyszczenia.

Wysuszanie może też powodować inne problemy, np. często spotykane obfite i uniemożliwiające jazdę przyklejanie się śniegu do ślizgu.

Smar narciarski tworzy ochronną barierę na powierzchni ślizgu, spowalniając oba procesy i utrzymując jego strukturę w dobrej kondycji. W nartach biegowych z czarnymi ślizgami można łatwo zauważyć objawy degradacji ślizgu. Zmienia on kolor na siwy. Jeśli zauważysz jaśniejsze obszary na ślizgu, to ostatni moment, by zareagować.  

• Smarowanie na gorąco
  Smary parafinowe w formie stałej są topione za pomocą żelazka narciarskiego i wprasowywane w strukturę ślizgu. Dają najtrwalszą ochronę i najlepiej zabezpieczają przed utlenianiem oraz wysychaniem. Co ważne czyszczą też ślizg z zabrudzeń.
• Smarowanie na zimno parafiną w płynie lub sprayu
  Te smary są łatwe w użyciu i wygodne do szybkiego stosowania bez potrzeby używania żelazka. Ich działanie jest krótsze niż smarów parafinowych, ale zapewniają podstawową ochronę ślizgu w codziennym użytkowaniu. Parafiny w płynie nie czyszczą ślizgów.

Różnice między smarowaniem na gorąco a smarowaniem na zimno

Smarowanie na gorąco i smarowanie na zimno różnią się zarówno pod względem metody aplikacji, jak i trwałości uzyskiwanej ochrony:

Smarowanie na gorąco

• Głębsza penetracja: Smar topiony żelazkiem wnika głęboko w pory ślizgu, co daje długotrwałą ochronę.
• Lepsze zabezpieczenie przed utlenianiem: Tworzy grubszą i bardziej trwałą barierę ochronną, skutecznie zapobiegając procesom utleniania i wysychania.
• Wysoka odporność na ścieranie: Smar utrzymuje się dłużej na ślizgu nawet podczas intensywnej jazdy.
• Czyszczenie ślizgu: Roztopiona parafina wnika w pory ślizgu i zastygając wiąże brud. Przy jej usuwaniu cykliną i szczotkami wychodzi razem z zabrudzeniami. 
• Bardziej czasochłonne: Proces obejmuje topienie parafiny, rozprowadzanie jej na ślizgu, ostygnięcie, cyklinowanie (skrobanie) i szczotkowanie, co wymaga czasu i sprzętu (żelazko narciarskie, cykliny, szczotki, uchwyt na narty).

Smarowanie na zimno

• Łatwość aplikacji: Smar w płynie lub sprayu można szybko rozprowadzić bez użycia żelazka.
• Mniejsza głębokość penetracji: Smar osiada głównie na powierzchni ślizgu, co oznacza krótszy czas ochrony.
• Mniejsza ochrona przed utlenianiem i wysychaniem: Powierzchniowa warstwa smaru szybciej się ściera, co wymaga częstszej aplikacji.
• Brak funkcji czyszczenia: Smary stosowane na zimno nie czyszczą ślizgów.
• Idealne na szybkie sesje: Doskonałe rozwiązanie, gdy potrzeba szybkiego smarowania między treningami lub wyjściami na trasę lub gdy smarowanie na gorąco jest czasowo utrudnione.

Jak często smarować narty biegowe?

Częstotliwość smarowania jest kluczowa, aby utrzymać ślizgi nart w dobrej kondycji.

• Smarowanie na gorąco:
  Zaleca się wykonywanie smarowania co 50-100 km lub po każdym czyszczeniu ślizgu. Jeśli narty są intensywnie używane lub w trudnych warunkach (np. mokry śnieg, brudny śnieg lub lód), smarowanie należy wykonywać częściej, nawet co 30-50 km.
• Smarowanie na zimno:
  Ze względu na mniejszą trwałość smaru w płynie, należy go stosować przed każdym wyjściem na trasę lub po pokonaniu 20-30 km. Smarowanie na zimno warto traktować jako uzupełnienie ochrony między sesjami smarowania na gorąco.

Niezależnie od formy smarowania dobrą praktyką jest smarowanie nart pomiędzy każdymi użyciami.

Smarowanie nowych nart biegowych i smarowanie na koniec sezonu

Poza bieżącym smarowaniem ślizgów warto pamiętać o dwóch ważnych serwisach w życiu naszych biegówek. Wykonuje się je zawsze na gorąco.

Pierwsze smarowanie, tzw. pierwszy serwis:

Robimy go zawsze przed pierwszym użyciem nart biegowych na śniegu. Jego celem jest usunięcie zabrudzeń, które powstały w procesie technologicznym szlifowania ślizgów w fabryce. Drugie zadanie do “napojenie” parafiną jałowych ślizgów.

Smarowanie na koniec sezonu:

Po sezonie biegania, zwłaszcza po korzystaniu z nart biegowych na wiosennych, mokrych i często brudnych śniegach niezbędne jest wyczyszczenie ślizgów. W ramach tego serwisu pomija się ostatni etap cyklinowania i szczotkowania. Ślizgi zalane parafiną są odcięte od dopływu powietrza i chronione przed utlenianiem. W ten sposób mogą bezpiecznie przeczekać wiele miesięcy do kolejnej zimy.

Podsumowanie

Smarowanie nart biegowych na poślizg jest kluczowym elementem dbałości o sprzęt. Dotyczy wszystkich nart, niezależnie od ich przeznaczenia, z wyjątkiem nart wyposażonych w ślizg z powłoką Nanogrip. Smarowanie (w wersji na gorąco) czyści ślizgi, zapobiega utlenianiu i wysychaniu ślizgów, a tym samym przedłuża ich żywotność.

Regularna pielęgnacja nart powinna być podstawą codziennej rutyny narciarskiej. Wybór odpowiedniej metody – smarowania na gorąco lub na zimno – zależy od intensywności użytkowania i możliwości narciarzy. Jednak tak często jak to możliwe powinni wykonywać smarowanie na gorąco. Jeśli nie we własnym zakresie, to w serwisie narciarskim. Regularne stosowanie smarów zapewnia nartom trwałość, lepszą ochronę i przyjemność z jazdy przez wiele sezonów.

Polecamy też tekst Twoje biegówki wymagają smarowania, jeśli tego nie robisz, niszczeją , który ukazał się w portalu nabiegowkach.pl.